1/35 Bergepanzer 38(t) Late – LZ Models #35402
Metryczka zestawu
- Pełna nazwa zestawu: German Bergepanzer 38(t) Hetzer (Late)
- Producent: LZ Models
- Nr katalogowy: 35402
- Liczba i rodzaj elementów: 138 elementów żywicznych, ponad 300 elementów fototrawionych, metalowego łańcuszka, odcinków drutu oraz kawałek balsy
Zestaw przeznaczono do modeli firmy Dragon (modele przedstawiające późne serie produkcyjne), ale można również użyć zestawu firmy Tamiya (#35285 — Jagdpanzer 38t Hetzer Mittiere Produktion) czy wreszcie dowolnego zestawu w skali 1/35, choć może to wymagać większego nakładu pracy. Wcześniejszą wersję produkcyjną Bergepanzer 38(t), bez lemiesza, można zbudować z bardzo podobnego zestawu #35401.
Wprowadzenie
Historia tego pojazdu jest dość interesująca, zatem parę słów tytułem wstępu. Pojazd zabezpieczenia technicznego Bergepanzer 38(t) to konstrukcja praktycznie nieznana. Po części z powodu niewielkiej liczby wyprodukowanych egzemplarzy (do końca kwietnia 1945 ukończono 181 pojazdów, z czego około 40% przebudowano z wycofanych do naprawy „Hetzerów”), po części z powodu mało „prestiżowej” roli, a po części z powodu chaosu ostatniego okresu wojny.
Bergepanzer 38(t), w literaturze zwany również Bergehetzer, został skonstruowany dla jednostek używających niszczycieli czołgów Jagdpanzer 38(t) dla ściągania uszkodzonych pojazdów do naprawy. Zgodnie z etatem każdy z batalionów niszczycieli czołgów (Panzerjäger Abteilung) miał otrzymać jeden wóz techniczny, czyli jeden Bergehetzer miał przypadać początkowo na 14, a od lutego 1945 roku na 10 Hetzerów.
Pierwszych osiem pojazdów skompletowano w maju 1944 roku w praskich zakładach BMM (Böhmisch-Mahrische Maschinenfabrik). W trakcie produkcji wprowadzano modyfikacje, po których można rozpoznać okres produkcji poszczególnych egzemplarzy. Wersja, którą możemy zbudować z zestawu #35402, to późny egzemplarz produkowany od lutego 1945 roku, na co wskazuje obecność opuszczanego lemiesza.
Niestety, brak dokumentacji fotograficznej skazuje modelarzy na gdybanie. O ile zachowało się sporo zdjęć fabrycznych, powielanych w większości publikacji, o tyle zdjęcia pojazdów używanych w jednostkach bojowych należą do rzadkości i można je policzyć na palcach. W związku z tym modelarze chcący zbudować model pojazdu istniejącego i znanego ze zdjęć właściwie są skazani na budowę modelu egzemplarza dobrze znanego z sesji fabrycznej. Reszta ma pełne pole do popisu, oczywiście z zachowaniem realiów walącej się w gruzy Tysiącletniej Rzeszy. Także budujący modele z serii Panzerwaffe 1946 powinni się zainteresować tym zestawem, bo idealnie pasował będzie jako wóz techniczny dla pojazdów Jagdpanzer 38(d), E-5 oraz E-10.
Opis szczegółowy
Opakowanie
Elementy były zapakowane wzorowo — mocne pudełko tekturowe plus wiele warstw folii bąbelkowej. Żeby uszkodzić elementy, trzeba byłoby stanąć na tym pudełku. Przypuszczalnie więcej szkód może się zdarzyć przy niecierpliwym rozpakowywaniu elementów, niż podczas transportu. Oprócz folii bąbelkowej elementy umieszczono także w torebkach strunowych.
Instrukcja
Instrukcja kolorowa w formacie PDF z barwnymi zdjęciami z etapów montażu zestawu. To pozwala nie tylko na prawidłowy montaż, ale również na podpatrzenie techniki budowy. Bardzo dobry pomysł, a przy okazji demonstracja wątpiącym w swoje umiejętności modelarzom — tak, to da się zrobić.
Wierność odwzorowania
Wzorcowa. Usiłowałem znaleźć słabe punkty, ale Libor Zachoval, autor modelu, wykonał naprawdę olbrzymią pracę dokumentacyjną i nie ma się do czego przyczepić. Ba, do pewnych wątpliwości sam się przyznaje i zestaw zawiera elementy alternatywne tak, aby to modelarz mógł podjąć decyzję.
Zgodność wymiarowa
Zgodność wymiarowa zestawu jest bez zarzutu. Z relacji nabywców można wnioskować, że zestaw nie tylko pasuje do dostępnych planów oraz dokumentacji fabrycznej i zdjęciowej, ale także do modeli Tamiyi i Dragona, które są wykorzystywane jako baza do przebudowy.
Także jakość elementów jest bardzo dobra. W niektórych przypadkach należy sięgnąć po lupę, by zobaczyć wszystkie detale odlewu. W paru przypadkach można części zdmuchnąć nieostrożnym oddechem, tak są niewielkie.
Elementy fototrawione rozmieszczono na dwóch blaszkach. Tradycyjnie z blaszek zbudujemy błotniki, klamry, uchwyty, siatki, paski i tym podobne detale zewnętrzne. Dodatkowo producent przygotował szereg elementów, które podnoszą realizm wykonania wnętrza. Jednymi z takich elementów są metalowe pedały w przedziale kierowcy.
Wyposażenie
Kompletne wyposażenie wnętrza przedziału kierowcy oraz przedziału roboczego z wyciągarką. Oczywiście budujący zestaw będą mogli dorzucić coś od siebie, ale będą to raczej elementy spotykane przy dioramach i uatrakcyjniające zestaw — szmata, wyposażenie osobiste załogi etc.
Autor form starał się zachować przeskalowane wymiary pojazdu i to widać w takich elementach, jak płyta widoczna na środkowym zdjęciu. Jej grubość jest na tyle mała, że pod spodem widać kratkę maty modelarskiej.
Elementy skrzyni biegów zostały odwzorowane zgodnie z dostępnymi zdjęciami. Warto zauważyć, że detale powierzchni są odwzorowane ze wszystkich stron, mimo że ten element po zbudowaniu modelu będzie właściwie niemal niewidoczny.
Torebka zawierająca większość elementów przedziału wyciągarki, lemiesza oraz dźwigu. Wszystkie odlane bardzo precyzyjnie, przygotowanie ich do montażu zajmie niewiele czasu.
Układ wydechowy późnych Hetzerów i Bergehetzerów został wyposażony w tłumik płomieni Flammvernichter, który został w zestawie bardzo dokładnie odwzorowany. Podobnie odwzorowano śruby.
Panel wskaźników kierowcy i jego fotel. Jakość odlewu jest doskonała, łącznie z zaznaczeniem sprężyn w oparciu siedzenia. Naddatki żywicy są minimalne, łatwe do usunięcia.
Lina holownicza to chyba jedyny słabszy punkt zestawu i dobrze byłoby ją wymienić na zestaw firmy Eureka XXL o numerze katalogowym ER-3535. Oryginalną linę dobrze jest zostawić w magazynie części zamiennych, bo może doskonale symulować pękniętą linę holowniczą.
Na szczęście odcinek balsy oraz łańcuszek są bardzo dobrej jakości. Ogniwa łańcuszka są bardzo drobne, na odcinku 1 centymetra mieści się 16 ogniw, więc w skali 1/1 jedno ogniwo miałoby 22 mm długości.
Podsumowanie
Absolutna rewelacja. Jakość odlewów żywicznych jest fantastyczna i zdjęcia tego nie oddają, trzeba te części wziąć do ręki. Stopień odwzorowania detali także zachwyca, a śruby motylkowe odlane w żywicy i mające niecały milimetr wielkości to po prostu wisienka na torcie. To zestaw, który sporo radości sprawia już na etapie rozpakowywania i oglądania części.
Oczywiście trzeba pamiętać, że to model żywiczny i że jest to zestaw do konwersji modeli plastikowego. Dla modelarza oznacza to cięcie, szlifowanie i szpachlowanie. Jest to zatem propozycja dla modelarzy, którzy są cierpliwi i nie boją się wyjścia poza montaż zestawów prosto z pudełka. Na szczęście producent oddał do dyspozycji świetnie spasowane części oraz płytę CD z instrukcją składania krok po kroku, ilustrowaną zdjęciami z budowy zestawu, więc nie powinno być problemu z ukończeniem pracy.
Czy warto kupić ten zestaw? Jeśli ktoś chce mieć Bergehetzera w kolekcji, to jak najbardziej tak i to z kilku powodów. Pierwszym jest dostępność — modele konkurencyjne są właściwie nieosiągalne, o czym niżej. Drugim jest wysoka jakość — nie przesadzę, jeśli powiem że to jest najlepszy model wśród do tej pory wyprodukowanych. Trzecim powodem jest cena — to jednocześnie zestaw najtańszy, kosztuje 237,50 PLN. Oczywiście to nie jest mało, ale też sam pojazd nie jest maszyną dobrze znaną i popularną, więc koszt nowo wyprodukowanego modelu wtryskowego z żywicznym wnętrzem byłby podobny, jeśli nie wyższy.
Zestaw do recenzji otrzymany dzięki uprzejmości firmy LZ Models. Dziękujemy.
Bibliografia
- Gruetzner, Richard: PzFahrer’s Guide to the Jagdpanzer 38.
- Badrocke, Mike & Doyle, Hilary Louis & Jentz, Thomas L.: Jagdpanzer 38 ‚Hetzer’ 1944–1945., New Vanguard #36. Osprey Publishing, Oxford 2001
- Bílý, Miroslav & Francev, Vladimír: Jagdpanzer 38 Hetzer. MBI, Praha 2006
- Doyle, Hilary Louis & Jentz, Thomas L.: Bergepanzerwagen. Bergepanzer 38 to Bergepanther., Panzer Tracts #16. Panzer Tracts, Boyds 2004
- Edmundson, Gary: Modelling the Jagdpanzer 38T ‚Hetzer’, Osprey Modelling #10. Osprey Publishing, Oxford 2004
- Jakl, Tomáš: May 1945 in the Czech Lands. Ground Operations of the Axis and Allied Forces., MBI, Praha 2004
- Ledwoch, Janusz: Jagdpanzer 38(t) Hetzer, Vol.1. Wydawnictwo Militaria, Warszawa 1997
- Ledwoch, Janusz: Jagdpanzer 38(t) Hetzer, Vol.2. Wydawnictwo Militaria, Warszawa 1998
Posłowie, czyli co na to konkurencja?
Ponieważ na rynku istnieją zestawy konkurencyjne, warto przyjrzeć im się nieco bliżej. W skali 1/35 do dyspozycji mamy jedną konwersję, jeden kompletny zestaw żywiczny oraz jedną zapowiedź z 2010 roku. Niewiele, zwłaszcza że wszystkie zestawy konkurencyjne są praktycznie niedostępne, a jeśli gdzieś uda się je kupić, to drożej niż nowy produkt firmy LZ Models.
Ceny oryginalne wraz z przeliczeniem na złotówki po kursie NBP z 28 października 2011 (1 EUR = 4,3190 PLN; 1 USD = 3,0461 PLN).
New Connection Models #35001 — Bergehetzer
Prawdopodobnie pierwsza konwersja żywiczna w skali 1/35, pozwalająca na budowę modelu Bergehetzera. Po raz ostatni w katalogu firmowym zestaw ten był widziany na przełomie 2005/2006, od pięciu lat nie jest produkowany. Od 2008 roku firma New Connection Models także nie daje oznak życia, więc szansa na wznowienie produkcji jest niewielka.
Obecnie jedyną szansą na zakupienie tego zestawu jest rynek wtórny, przy czym jest to zestaw dość drogi. Jego cena katalogowa w grudniu 2005 roku wynosiła 52.50 EUR (226,74 PLN), ale w zakończonej 25 sierpnia 2011 amerykańskiej aukcji eBay jego cena sięgnęła 183.49 USD (557.80 PLN).
Według relacji posiadaczy konwersji warto sprawdzić jakość odlewów przed zakupem. O ile pierwsze serie modelu były wysokiej jakości, o tyle w kolejnych dawało się zauważyć spadek jakości wykonania.
JP Hobby #35C01H — Bergepanzer 38(t) „Bergehetzer”
Kolejnym zestawem, dzięki któremu można zbudować model Bergehetzera, jest kompletny zestaw żywiczny firmy JP Hobby. W porównaniu do zestawu LZ Models ma mniejszą liczbą elementów fototrawionych, przedział silnikowy oraz metalowe gąsienice firmy Friul. Cena u producenta to 175 USD (532 PLN), ale zestaw najprawdopodobniej nie jest osiągalny — producent kieruje do sklepu internetowego, który tych modeli w sprzedaży nie ma.
SKP Model #? — Bergehetzer (Late)
Model został zapowiedziany na targach w Norymberdze w lutym 2010 roku i od tamtej pory zapadła cisza. W chwili prezentacji zestaw nie był ukończony, więc nie wiadomo, jak wiele elementów miał zawierać. Zestaw na wystawie miał zamontowane gąsienice firmy Friul, ale osobno zaprezentowano także gąsienice plastikowe podobne do serii Magic Link firmy Dragon. Niestety, można tylko zgadywać, czy zestaw miał mieć takie właśnie gąsienice. Przez jakiś czas były one dostępne pod numerem katalogowym #SKP092 Clickable Tracks for Hetzer (Late) w cenie 13.49 EUR (58.26 PLN), ale w tej chwili na stronie firmowej pojawia się informacja o wyprzedaniu produktu.
Najprawdopodobniej wydanie zestawu Bergehetzera zostało zawieszone, podobnie jak wydanie zaprezentowanego na tych samych targach modelu ciężarówki Bedford QL.
