72 Hasegawa

Wstęp

Model Pumy od dawna chciałem wykonać. Ładna sylwetka i ciekawy kształt kusiły, a w dodatku jest to jeden z bardziej rozpoznawalnych pojazdów WWII. Niestety na wysyp modeli w skali 1/72 producenci kazali nam sporo poczekać, bo do ok. 2005 roku kiedy to prawie jednocześnie ukazały się modele Hasegawy, Rodena i Italeri (wcześniej był stary Matchbox i żywiczny Mars). W momencie gdy kupowałem swój egzemplarz dostępne były tylko Hasegawa i Roden. Wybrałem „Japończyka” i po otwarciu pudła okazało się ze to bardzo trafiony zakup. Pamiętając starsze modele pojazdów WWII ze stajni japońskiego producenta, miałem trochę obawy jak będzie wyglądał ten model. Na szczęście nie zawiodłem się. Ładnie odlane części bez nadlewek i przesunięć, duża wyrazistość detali, kilka elementów wnętrza plus „figurant”. Roden przy tym modelu sprawiał wrażenie jakby rozmytego (takie mam odczucie), detale mniej ostre, choć posiadał kilka części których model Hasegawy nie miał. Na szczęście bez większych problemów udało mi się to dorobić. O czym poniżej.

Budowa modelu

Budowę rozpocząłem od wykonania wnętrza. Zawiera ono kilka podstawowych części takich jak fotele, kierownicę, siedziska z radiostacją umocowane do wieży. Niestety brakuje zamka armaty, a szkoda. Mimo że wnętrze nie jest to za bardzo widoczne zawsze sprawiało mi dużo frajdy wykonanie czegoś takiego. Przyznam, że nie przykładałem się tu za bardzo – ot standardowe sklejenie i pomalowanie tych kilku części a później zapuszczenie delikatnego „washa” i filtr z rozcieńczonej brązowej farby. Z dorobionych elementów wnętrza znalazł się tylko jeden – wykonanie wizjera na spodniej części jednego z włazów, który zamierzałem zostawić jako otwarty.

Po zabawach z wnętrzem przyszedł czas na sklejenie bryły. Nie było większych problemów ze spasowaniem części i ten etap przebiegł dość sprawnie. Na dłużej zatrzymałem się nad wewnętrzną stroną błotników, teoretycznie niewidoczną, ale nie dawał mi spokoju brak spodów luków bocznych (te elementy model Rodena posiada). Po krótkiej i z góry skazanej na sukces walce, dorobiłem je z płytki polistyrenowej. Kolejnym etapem było przyklejenie elementów podwozia, tu również Hasegawa stanęła na wysokości zadania, i nie było problemu ze spasowaniem i zmontowaniem tego chyba najbardziej skomplikowanego elementu w tym modelu. Zdecydowałem, że skleję wszystko i będę malował jako całość. Coraz rzadziej chce mi się malować elementy oddzielnie a później starać się je ładnie przykleić do pomalowanej innej powierzchni (oczywiście jest wiele wyjątków od tej reguły).

Z dodatkowo dorobionych lub własnoręcznie zwaloryzowanych elementów na tym etapie były dwa: jeden polegał na odcięciu prostokątnych klocków symulujących wizjery na włazach, nadanie im kształtu o przekroju trójkątnym i wykonaniu osłony z płytki polistyrenowej, a drugi na nawierceniu delikatnych wgłębień w granatnikach.
Pocieniłem również (w miarę możliwości) ograniczniki pojazdu. Planowałem je zastąpić jakąś igłą lub szpilką, ale okazało się, że nic bym nie zyskał oprócz dodatkowej pracy.

Malowanie i kalkomanie

Bryła gotowa, malowanie czas zacząć.
Standardowo na pierwszy ogień poszedł pre-shading z czarnej olejnej MM (Model Master). Jako kolor bazowy wybrałem Humbrol H93. Dół kadłuba pomalowałem mniej dokładnie i bardziej transparentnie, by symulowało to większe zużycie powierzchni. Na tym etapie pomalowałem, zapuściłem wash’em i skleiłem również koła (plus dla Hasegawy za oddzielne wykonanie piast i opon).

… i wtedy nastąpiła przerwa… znacznie dłuższa niż początkowo myślałem. Okazało się, że aerograf który posiadam nie jest w stanie wykonać tak drobniutkich plamek z małym odkurzem jakie mnie interesowały. Nie będę pisał ile model przeleżał na półce w piaskowym mundurku, ale trwało to tyle, że zacząłem się zastanawiać czy przypadkiem nie zostawić go w takich barwach…
Po jakimś czasie stałem się szczęśliwym posiadaczem „wypasionego” sprzętu do malowania i model ponownie wrócił warsztat i… Okazało się, że nadal nie jestem w stanie zrobić tego tak jak sobie wymarzyłem. Zrezygnowany zacząłem się zastanawiać nad innymi sposobami pomalowania pojazdu, aż do głowy przyszedł mi pomysł najprostszy z możliwych – wykonanie szablonu. Porobiłem kilka kopii planów modelu odpowiednio posklejałem taśmą i bardzo ostrym skalpelem zacząłem wycinać wzorki. Tak wykonany szablon umieściłem na modelu na kuleczkach Patafixu w odległości ok. 1mm od modelu i przystąpiłem do malowania. Najpierw plamy brązowe – pierwsze testy farb Model Color Gunze do pancerki niemieckiej (Redbrown z Gunze C41), w kilku etapach, za każdym razem używając innego szablonu, później farba zielona (Dark green z Gunze C70). Efekt bardzo mnie zadowolił i od razu zadałem sobie pytanie dlaczego nie zrobiłem tego wcześniej, bo do tego sposobu mój stary aerograf w zupełności by wystarczył. W trakcie takiego malowania parokrotnie odpadały mi boczne słupki, ale na szczęście udało mi się nic nie zgubić. Nie byłbym sobą gdybym nie złamał armaty.

Kolejnym etapem było pomalowanie drobnicy. W ruch poszły farby brązowe do trzonków narzędzi, biały na końcówki słupków. Elementy stalowe narzędzi zdecydowałem, że pomaluje później po filtrach i sidoluxie.

Zabezpieczyłem model warstwą lakieru akrylowego i postanowiłem wypróbować nowy w moim magazynie specyfik – filtr MIG do kamuflażu trójkolorowego. Miękkim dużym okrągłym pędzlem położyłem ok. 4-5 warstw, kolor modelu uległ znacznemu przyciemnieniu a powierzchnia lekkiemu zróżnicowaniu. Naniosłem warstwę sidoluxu i naniosłem kalkomanie, które bardzo ładnie reagowały z płynami Gunze. Szczególną uwagę należy zwrócić na oznaczenie na wieży +111. Wykonane jest ono w całości i tak naklejane bardzo nieładnie i nierówno się układa na obłej wiezy. Przy pierwszej naklejce nie zwróciłem na to uwagi i po wyschnięciu krzyżyk musiałem delikatnie zetrzeć drobnym papierem ściernym. Zrobiłem to bez żalu, gdyż na arkuszu kalkomanii miałem jeszcze 3 sztuki zapasowe. Na drugiej stronie wieży już nie popełniłem tego błędu i kalkomania wyszła bardzo ładnie bez poprawek.
Oddzielnie pomalowałem kanistry i gaśnice. Zdecydowałem, że zamiast jednej z nich wykonam pusty stelaż do gaśnicy – miałem taki w swoim „złomie blaszkowym”. Jak pomyślałem tak zrobiłem: stelaż pomalowałem, pokryłem filtrem by nabrał odcień zbliżony do reszty pojazdu i przykleiłem, ciesząc się z osiągniętego rezultatu.

Prace wykończeniowe

Uzupełniłem niepomalowane części narzędzi i pokryłem całość jeszcze 2-3 warstwami filtru. Całość przetarłem suchym pędzlem kolorem bazowym mocno rozjaśnionym, następnie zabezpieczyłem sidoluxem i wykonałem wash oraz delikatne zacieki i smugi na pojeździe (biedronkę lub rainsy – jak kto woli). Kropki naniosłem w kolorze czarnym, białym i jasnoszarym i starłem je nasączonym w rozcieńczalniku pędzlem zgodnie z kierunkiem grawitacji.

Operację tą prowadziłem aż do uzyskania zadowalających mnie efektów, po czym dokleiłem brakujące elementy jak kanistry, reflektory i armatę. W międzyczasie małą gąbką do powiek wykonałem też delikatne obicia na krawędziach z czarnej rozcieńczonej farby akrylowej. Nie jest ich zbyt dużo, ale nie chciałem przesadzić ani z ilością ani z wielkością. Po każdym przejściu wszystkich krawędzi decydowałem czy dodać jeszcze obić czy już wystarczy. Nie są one mocno widoczne, ale w końcu w skali 1/72, moim zdaniem obicia nie mogą mieć 2-3 mm wielkości, gdyż przekładałoby się to na wielkie płaty odłażącej farby w prawdziwym pojeździe (co oczywiście też się zdarza).

Kolejne prace to:

zrobienie antenki z charakterystycznym krzyżakiem na szczycie. Wykonałem to z rozciągniętych ramek polistyrenowych w metalicznym ciemnoszarym kolorze (taki zostawiłem). Grubszą cześć przykleiłem jako główny maszt a dwie cieniutkie skleiłem na krzyż, wygiąłem i dokleiłem do szczytu masztu (nie było łatwo),
pomalowanie wydechów na rdzawy kolor – użyłem pierwszy raz farby „Dark rust” z palety Abteilung; element został pokryty cienką warstwą farby, a po wyschnięciu zróżnicowałem powierzchnie pigmentami „Black Smoke” i „Rust”. Nie chciałem aby otrzymany kolor był mocno rażącą w oczy pomarańczową rdzą i udało mi się to osiągnąć. A czy cały wydech z tłumikiem powinien być rdzawy… hmmm to już inna kwestia,
ponieważ scenka ma przedstawiać pojazd w spoczynku zdecydowałem się na dodanie zabrudzonego kawałka koca wykonanego z chusteczki higienicznej nawilżonej rozwodnionym wikolem i pomalowanej farbami akrylowymi, rzuconego tymczasowo niedbale na błotnik.

Tak przygotowany model został pokryty mieszanką (1:1) matowego i satynowego lakieru Humbrol.
Pozostało już tylko doklejenie wcześniej pomalowanych kół, które okazało się zadaniem trochę trudniejszym niż początkowo myślałem, w końcu trzeba było zgrać ze sobą osiem punktów aby leżały równo na płaszczyźnie

Ostatnim etapem prac nad Pumą było lekkie przykurzenie modelu pigmentami, zwłaszcza kół i spodu. Tak wykonany model mógł wreszcie stanąć na półce i cieszyć oko.

Podstawka

Zakończenie prac nad modelem nie oznaczało zakończenia prac nad tym drobnym projektem. Zazwyczaj swoje modele pancerne staram się umieszczać na drobnych dioramach, najczęściej post-matchbox’owych. Nie inaczej jest i tym razem, ale teraz wyjątkowo diorama zmieniła swoje oblicze, a ja wypróbowałem kilka dla mnie nowych technik. Plastikową bazę pomalowałem kilkoma warstwami „Sandy Paste” Vallejo, ziarnistość tej pasty jak na skale 1/72 jest odrobinę za duża (choć zależy jaki teren chciałoby się ukształtować) problem rozwiązałem w prosty sposób delikatnie przecierając wyschniętą pastę drobnym papierem. Ziarnistość pozostała, ale już nie raziła w oczy. Całość pomalowałem kilkoma warstwami bardzo rozwodnionych farb o różnych odcieniach brązu i czerni, a na koniec doprawiłem pigmentami. Kolejną nowością dla mnie była trawa, zazwyczaj obszary z nią związane malowałem na zielono, tym razem zaopatrzyłem się w trawę elektrostatyczną, którą kładłem na świeży wikol i „stawiałem” naelektryzowaną poduszka.

Podsumowanie

Jestem bardzo zadowolony z osiągniętego rezultatu, zwłaszcza że w trakcie budowy nauczyłem się wielu nowych technik i miałem okazję je wypróbować. Gdyby nie długi przestój, model pewnie byłby gotowy już dawno temu. Ale czy wtedy miałbym okazje zrobić go tak jak teraz… Raczej nie, więc nie żałuje ze tak się stało. Do kompletu brakuje jeszcze figuranta, którego zamierzam dostawić w niedalekiej przyszłości i drzewka. Znając mnie zejdzie mi jeszcze trochę czasu z tym, a skończenia projektu nie chciałem już odwlekać. Puma wystarczająco już wystała się na półce in-progress’owej. Do tego zestawu można dokupić blaszkę Eduarda. Ja świadomie z niej zrezygnowałem, gdyż zdecydowaną większość części z niej uznałem za zbyteczna. Na szczęście to tylko moje zdanie i osobom budującym ten model może się przydać (również Part w swojej ofercie ma zestawy do Pumy).

Zapraszam do galerii.
Andrzej Rusek