Macchi M.5 – 1/48 Fly
Jest to zmodyfikowana wersja artykułu, który ukazał się w marcu 2011 roku na stronie Jarosława Kierata
Wprowadzenie
Kiedyś w 2008 r., na Euro Scale Modelliing zorganizowanym przez IPMS Holandia w Utrechcie dałem się zwieść „adwokatowi diabła” w osobie mojego przyjaciela Aleksa i kupiłem ten – dla mnie nieznany dotąd – zestaw. Jak okazało się później, czasem lepiej oprzeć się pokusie…
Tło historyczne
Macchi M.5 został zaprojektowany początku 1917 jako jednomiejscowa łódź latająca będąca wersją rozwojową samolotu Lohner Macchi L.3. Maszynę wprowadzono do jednostek frontowych już w jesieni 1917 roku, gdzie okazała się bardzo skuteczna. Ze względu na prędkość była w stanie nawet dogonić austriackie i niemieckie samoloty lądowe.
Samolot został uzbrojony w jeden, a później dwa karabiny Vickers 7,7 mm i rzędowy silnik o mocy 160 KM (118 kW) Isotta-Fraschini-V.4B.
Producent z Varese wypuścił w sumie około 350 egzemplarzy. Niektóre łodzie latające zostały zbudowane w fabryce IAM w Neapolu. Model M.5 był używany do roku 1923.
M5 zdobył szczególną reputację, pełniąc służbę w korpusie ekspedycyjnym USA we Włoszech, gdzie C.Hamann otrzymał pierwszy przyznany lotnikowi morskiemu Congressional Medal of Honor.
Zbudowany model przedstawia samolot o numerze 13041, który służył do lipca 1918r. w 261. Dywizjonie Regia Marina (Włoskiej Marynarki Wojennej) i stacjonował w pobliżu Wenecji. Był pilotowany przez dowódcę jednostki, Domenico „Pepuzzo” Arcidiacono (stopień wojskowy Sottotenente di Vascello).
Zestaw
Na pierwszy rzut oka, zawartość tego raczej drogiego zestawu (zapłaciłem 36 Euro), wygląda dość obiecująco. Akceptowalne dla zestawu short-run chropowatości powierzchni, bez widocznych wad odlewniczych czy nadlewek. Załączono też torebeczkę z żywicznymi elementami. Nie było elementów fototrawionych, a te jak wiadomo są charakterystyczne dla modeli tego typu i kosztujących tyle. Dołączono zestaw kalkomanii z dość dziwnymi napisami.
Instrukcja jest stosunkowo ogólna, więc nie sposób się obejść bez Windsock Datafile #86 autorstwa Gregory Alegi.
Z literaturą pod ręką, sprawdziłem poprawność części – ogólnie wydają się być za małe. Zakładając, że rysunki Windsock są prawidłowe, model Fly wydaje się być bardziej w skali 1/50. Ze względu na charakter zestawu, polecany jest tylko doświadczonym i wysoko-odpornym na frustrację modelarzom.
Budowa
Kokpit
Pasowanie na sucho wykazało, że załączone elementy są mało przydatne, więc postanowiłem zastąpić je zbudowanymi od podstaw. Tablicę przyrządów wykonałem z resztek elementów fototrawionych, pokrętła narysowałem w programie graficznym i wydrukowałem. Karabiny, orczyk i przewody sterujące zostały wykonane z resztek po innych modelach.
Ani instrukcja (ani Windsock) nie wspomina w ogóle o kolorach wnętrza kabiny. Zostały mi mgliste wskazówki, o tym, że to naturalne lakierowane drewno.
Głowa smoka
Najbardziej charakterystyczną cechą szczególną tego egzemplarza jest artystycznie namalowana głowa smoka. Ponieważ po zamontowaniu skrzydła, byłoby za mało miejsca, żeby namalować „dzieło sztuki”, postanowiłem rozwiązać ten problem na wczesnym etapie budowy.
Producent zaproponował w tym przypadku kilka zakrzywionych linii na arkuszu kalkomanii. Dlatego też na początek dziób kadłuba pomalowałem na żółto, a następnie próbowałem nałożyć kalkomanie. Pomijając fakt, że nie pasują do kształtu części, ostatecznie wyglądały znacznie gorzej od tego, co można zobaczyć na dobrze zachowanych fotografiach oryginału. Ponieważ pierwowzór został namalowany przez jakiegoś „maestro”, nie pozostało nic innego jak chwycić za paletę artystycznych farb olejnych i postarać się namalować głowę, z pomocą cieniutkiego pędzla i farb o odcieniach od ochry do umbry palonej.
Napis
Po dokładnym przeanalizowaniu zdjęć w materiałach źródłowych, można dostrzec napis i casi sono due (są dwie możliwości). To cytat z włoskiego artysty, Ettore Petrolini, który był dość znany w tym czasie.
Zestaw kalkomanie oferuje napis ICH_SON_AVE. Na mój mail z prośbą o korektę pan Valek z firmy Fly tylko stwierdził sucho, że jest tego świadomy błędu, ale nie wyda poprawionego arkusza.
Na prawdziwym samolocie litery były rysowane odręcznie, zatem i ja użyłem cienkiego czarnego markera do odtworzenia tego tekstu po bokach kadłuba.
Przebudowa silnika
Dołączony do zestawu silnik jest odlany w całości z żywicy. Jako że ta część zdecydowanie wpływa na wygląd modelu, trzeba było szczególnej pieczołowitości w pracy nad tym elementem.
Silnik w moim zestawie miał defekt, którego nie dało się usunąć bez „zabiegów chirurgicznych”. Rozciąłem zatem silnik z pomocą mikro-piłki i przymocowałem na nowo cylindry, kolektory spalin i inne drobiazgi z pozostałości po blaszkach fototrawionych.
Malowanie wykonałem lakierem Alclad, ślady eksploatacji z pomocą artystycznych farb olejnych i pigmentów MiG (rdza).
Śmigło pchające było za duże i po zamontowaniu nie miałoby możliwości obrotu. Znacznie go skróciłem i poprawiłem kształt zgodnie ze zdjęciami z Windsock’a.
Zastrzały
Zastrzały z zestawu są raczej cienkie, co niestety czyni je bezużytecznymi do podparcia ciężkiego górnego skrzydła. Użyłem tylko tych V-kształtnych, po wydłużeniu i wyposażeniu w metalowe kołki ustalające. Pozostałe rozpórki przygotowałem z igieł do strzykawek – były cięte na długość z pomocą tarczy szlifierskiej, a następnie lekko ściśnięte w imadle, by uzyskać typowy owalny przekrój.
Taki sposób montażu pozwala na dokładne, lecz elastyczne rozmieszczenie podzespołów: kadłub i skrzydła są najpierw nawiercane, następnie wyposażone w elementy metalowe z odciętych kawałków drutu. Po czym spłaszczone igły trafiają na wystające bolce. Całą konstrukcję można dzięki temu prawidłowo ustawić, a w końcu ustabilizować zalewając kroplami superglue. Punkty łączące osłoniłem owiewkami z folii aluminiowej. Ostatecznie cała konstrukcja okazała się niezwykle stabilna.
Olinowanie wykonałem z malowanych na srebrno nitek nylonowych, które na początku przytwierdzone do ramy, tak by je rozciągnąć i lepiej pomalować. Skrzydła zostały przewiercone, przeciągnąłem przez nie linki i przykleiłem po jednej stronie. Drugi koniec przeciągnąłem przez punkt mocowania i pozostawiłem na noc, naciągnięty z pomocą spinaczy do bielizny. Następnego dnia olinowanie przykleiłem na drugim końcu, po czym miejsca przewlekania przeszlifowałem i pomalowałem.
Kalkomanie
Kalkomanie na przód kadłuba (włoskie znaki rozpoznawcze) były niestety zbyt duże, więc musiałem je namalować. „Rondle” na skrzydłach miały z kolei wyraźny raster. Niestety zorientowałem się za późno, kiedy pierwsze naklejki były już na modelu. Maskowanie na tym etapie było już prawie niemożliwe, więc starałem się jak mogłem pomóc naklejkom (które popękały w trakcie nakładania) w prawidłowym ułożeniu z pomocą cienkiego pędzla. Nawet w numerze seryjnym brakuje dwóch pierwszych numerów – naklejki tego zestawu to naprawdę wielkie rozczarowanie.
Ślady eksploatacji
Na samolocie nie ma prawie żadnych linii podziału, zatem klasyczny czarny „wash” farbami artystycznymi daje dość znikomy efekt. Dążyłem zatem do oddania zapadniętego płótna na górnej powierzchni zielonego, monolitycznego skrzydła. Cel ten osiągnąłem przy pomocy cienkich pasków taśmy Tamiya naklejonych w miejscach żeber skrzydła, po czym na cały płat naniosłem Tamiya Smoke. Następnie delikatnie przetarłem suchym pędzlem nieco jaśniejszym odcieniem, po czym naniosłem matowy lakier XtraColor.
Diorama
Diorama przyprawiła mnie o niezły ból głowy. Początkowo chciałem by Macchi był wyrzucony na brzeg, częściowo zanurzony w wodzie. Pierwszy diorama oparta była o silikon. Materiału tego niestety nie można malować, a powierzchnia nie była zbyt przekonująca – musiałem znaleźć coś innego…
Postanowiłem umieścić Macchi na molo, jak często widać na oryginalnych zdjęciach. Wózek i kozioł zostały przygotowany z plastikowej płytki, koła pochodzą z modeli artylerii Italeri w skali 1/72.
Wodę oddałem z pomocą przezroczystej żywicy. Powierzchnia okazało cudownie gładka, ale to nie wyglądało to zbyt realistyczne. Odlałem zatem fale i przykleiłem je na gładkiej powierzchni. Połączenie jest praktycznie niewidoczne po dolaniu żywicy na górze.
Zieleń pochodzi z maty z trawą zaś zestaw do modelowania powierzchni wody z modelarstwa kolejowego. Piasek pochodzi ze sklepu zoologicznego (piasek dla ptaków), a do jego zespolenia użyłem rozrzedzonego białego kleju.
Na koniec zamocowałem kilka detali, a dwie figurki dopasowałem używając zestawów Preiser i ICM. Postacie to dwóch oficerów z psem, gestykulujące we włoskim stylu i przechadzające się po plaży.
Podsumowanie
Cała budowa modelu, w tym diorama, trwała około półtora roku. Wiele razy, gdy pojawiały się kolejne przeszkody, byłem bliski zarzucenia projektu i wyrzucenia go do kosza,. Aby się uspokoić, ale nie stracić całkowicie zainteresowania, zbudowałem po drodze kilka innych, prostszych modeli. W końcu byłem szczęśliwy, że zakończyłem prace nad modelem tego bardzo ciekawego i rzadkiego samolotu, na przekór wszystkiemu i pomimo bardzo rozczarowującego zestawu.
Diorama zdobyła srebrny medal na niemieckich Model Masters w Norymberdze w 2010 roku, a artykuł o jej budowie pojawiła się w sierpniowym wydaniu niemieckiego magazynu Model-Fan.
Galeria
